Περιγραφή
Ο πιο κλασικός οδηγός μελισσοκομίας που αποτελεί το βασικό εγχειρίδιο για κάθε Έλληνα μελισσοκόμο. Ανανεωμένη έκδοση με προσθήκες για τις νέες παθήσεις του μελισσιού αλλά και για τη βιολογική μελισσοκομία.
Το παρόν σύγγραμμα έχει σκοπό την καθοδήγηση των μελισσοκόμων στην εφαρμογή καλύτερων μεθόδων, προς εντατική και προσοδοφόρα εκμετάλλευση της μελισσοκομίας στην Ελλάδα. Οι μέθοδοι που περιγράφονται, είναι από πολλού γνωστές σε άλλες χώρες, και μάλιστα στην κοιτίδα της σύγχρονης μελισσοκομίας, την Αμερική. Τις περισσότερες δε των μεθόδων αυτών, εφάρμοσε και ο ίδιος ο κ. Νικολαϊδης κατά συνέπεια, δεν είναι απλά μόνο θεωρίες, αμφίβολες ωφελιμότητας, αλλά μέθοδοι δοκιμασμένες και εφαρμόσιμες.
Στο βιβλίο αυτό περιέχονται όλα τα πρακτικά πορίσματα πολυετούς πείρας, δικής του και ξένης, αποβλέποντας στο πώς, καλύτερα και αποτελεσματικότερα, θα βοηθηθούν οι προοδευτικοί επαγγελματίες και ερασιτέχνες μελισσοκόμοι, όπως ευρύνουν τον κύκλο των γνώσεων τους, και να δουν τους νέους ορίζοντες, οι οποίοι ανοίγονται προς αυτούς για την εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων εντατικής εκμετάλλευσης.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Πρόλογος του Γ.Β. Σελλιανάκη….15
Πρόλογος του συγγραφέα….17
Πρόλογος στην παρούσα έκδοση….19
Εισαγωγή: Η ελληνική μελισσοκομία στους αιώνες
Ο Αρισταίος….21
Υπήρχε συστηματική μελισσοκομία κατά τους προϊστορικούς χρόνους;….21
Η μελισσοκομία κατά τους ιστορικούς χρόνους μέχρι τον Αριστοτέλη….25
Το έργο του Αριστοτέλη….25
Η μελισσοκομία μετά τον Αριστοτέλη….27
Κεφάλαιο Α: Η μελισσοκομία ως επιχείρηση
Πως εξελίχθηκε η μελισσοκομία ως επιχείρηση;….29
Πως εξελίχθηκε στην Ελλάδα η σύγχρονη μελισσοκομία;….32
Η δράση του Εποικισμού Μακεδονίας – Θράκης….33
Η δράση του υπουργείου Γεωργίας και της ΑΤΕ….34
Η μεταπολεμική εξέλιξη της μελισσοκομίας….34
Η δράση των Μελισσοκομικών Σχολών….35
Η συμβολή των σύγχρονων βιβλίων….36
Η πρόοδος της μελισσοκομίας στις επαρχίες της Ελλάδας….37
Η συμβολή των προσφύγων….38
Η δράση των Συνεταιρισμών….40
Το κρατικό ενδιαφέρον για τη μελισσοκομία….41
Το μέλλον της μελισσοκομίας στην Ελλάδα….41
Ποιες οι βάσεις μιας μελισσοκομικής επιχείρησης;….42
Ποια τα πιθανά κέρδη μιας μελισσοκομικής επιχείρησης;….42
Ποια η πιθανή ζημιά μας μελισσοκομικής επιχείρησης;….43
Τι έκταση μπορεί να πάρει μια μελισσοκομική επιχείρηση;…..44
Συμπέρασμα….44
Υπάρχουν μελισσοκομικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα;….45
Άλλα πλεονεκτήματα της μελισσοκομικής επιχείρησης….46
Κεφάλαιο Β: Γενικά στοιχεία για τη μέλισσα
Ο σκοπός της μέλισσας μέσα στο πλαίσιο της Δημιουργίας
Η εργασία της στην κυψέλη….47
Τι είναι κυψέλη;….51
Τι είναι βασίλισσα;….51
Τι είναι ο γόνος;….53
Τι είναι η εργάτρια;….54
Τι είναι ο κηφήνας;….55
Ο ετήσιος κύκλος της εργασίας του μελισσιού….56
Είναι η μέλισσα ενοχλητική;….57
Κεφάλαιο Γ: Η ανατομία της μέλισσας
Το κεφάλι της εργάτριας…..59
Θώρακας….60
Πόδια της μέλισσας….60
Φτερά…..60
Κοιλιά…..61
Στίγματα….61
Κηρογόνοι αδένες…..61
Ο ασκός του μελιού….61
Ωοθήκες….61
Κεντρί….64
Σωματική διάπλαση της βασίλισσας….65
Σωματική διάπλαση του κηφήνα….65
Κεφάλαιο Δ: Εκλογή συστήματος κυψέλης
Τα διάφορα συστήματα κυψέλης…..67
Κυψέλη Λάνγκστροθ…..67
Πρότυπη κυψέλη (στάνταρτ)…..68
Τα 3 περισσότερο διαδεδομένα συστήματα κυψέλης….69
Ποιο σύστημα είναι το επικρατέστερο;……71
Κυψέλη οριζόντιας ανάπτυξης….71
Κυψέλη με ψηλά κάθετα πλαίσια….72
Ποιο είναι το προτιμότερο σύστημα;…..72
Επιχειρήματα υπέρ της μεγάλης κυψέλης…..74
Επιχειρήματα υπέρ της μικρότερης κυψέλης…..74
Τέλεια κατασκευή της κυψέλης….75
Διαστάσεις των διαφόρων μερών της κυψέλης «Στάνταρτ»…..76
Κεφάλαιο Ε: Εκλογή περιοχής προς εγκατάσταση μελισσοκομείου
Σημασία του όρου «περιοχή»….81
Η ιδεώδης περιοχή….81
Τοποθέτηση του μελισσοκομείου….87
Διάταξη των κυψελών….88
Ο χώρος του μελισσοκομείου….89
Αναγκαίες προφυλάξεις….89
Κεφάλαιο ΣΤ: Κατάρτιση του μελισσοκομείου και αύξηση
Αρχική εγκατάσταση….91
Εγκατάσταση σμηνών στις κυψέλες….92
Μετάγγιση….93
Πως γίνεται η γρήγορη μετάγγιση σμήνους και κηρήθρων;….93
Γρήγορη μετάγγιση τους σμήνους χωρίς χρησιμοποίηση των κηρηθρών (Μέθοδος του Χίντον)….95
Μακροχρόνια μετάγγιση του σμήνους χωρίς χρησιμοποίηση των κηρηθρών….97
Εγκατάσταση σμηνών σε κυψέλες από μελισσοδέματα….98
Αύξηση του μελισσοκομείου….100
Κυψέλη – φυτώριο….100
Χρησιμοποίηση των αδύνατων μελισσιών για παραφυάδες….101
Μέθοδος Σόμερφορντ (Sommerford) για το σχηματισμό παραφυάδων….103
Μέθοδος του Δόκτορα Μίλερ (Dr. C.C. Miller)…..104
Παραφυάδες με τη χρησιμοποίηση της μεθόδου Ντεμαρί (Demaree) και της μεθόδου της τροφαποθήκης ….106
Αύξηση με χωρισμό στο τέλος της κύριας ανθοφορίας….107
Αύξηση χωρίς το σχηματισμό παραφυάδων….108
Κεφάλαιο Ζ: Κορεσμένες και παρακμάζουσες περιοχές. Νομαδική μελισσοκομία
Η Ελλάδα από άποψη μελισσοκομικής χλωρίδας….109
Κορεσμένες περιοχές….109
Περιφερειακά μελισσοκομεία ή Παραρτήματα….110
Νομαδική μελισσοκομία…..112
Η νομαδική μελισσοκομία στην Ελλάδα….13
Πως πρέπει να επιμελούμαστε τα νομαδικά μελίσσια;….114
Πως εφαρμόστηκε η νομαδική μελισσοκομία στην Ελλάδα μέχρι το 1940;….114
Περιφέρεια πρωτεύουσας….116
Μια μεγάλη μεταφορά του συγγραφέα….16
Η νομαδική μελισσοκομία σε άλλες χώρες….117
Τρόπος μεταφοράς των κυψελών…..118
Προετοιμασία για τη μεταφορά των κυψελών….119
Τρόπος φόρτωσης στο αυτοκίνητο….121
Επιμέλεια κατά τη μεταφορά….122
Εγκατάσταση των κυψελών στη νέα τοποθεσία….123
Ένα μεγάλο πρόβλημα της νομαδικής μελισσοκομίας….123
Κεφάλαιο Η: Ποιοι οι συντελεστές της επιτυχίας;
Συντελεστές που εξαρτώνται από την ικανότητα και το χαρακτήρα του μελισσοκόμου….127
Συντελεστές που εξαρτώνται από το περιβάλλον και τα χρησιμοποιούμενα μέσα….131
Κεφάλαιο Θ: Σμηνουργία
Τι είναι σμηνουργία;…..139
Γιατί επιβάλλεται η παρεμπόδιση της σμηνουργίας;….139
Εποχή της σμηνουργίας και φυσικοί νόμοι που τη διέπουν…..140
Φαινομενικά αίτια της σμηνουργίας….140
Πληθωρισμός, δηλαδή υπερβολική αύξηση του πληθυσμού της κυψέλης….142
Μικρή κυψέλη ή έλλειψη επαρκούς χώρου για την ανάπτυξη του γόνου….154
Έλλειψη επαρκούς χώρου για την αποταμίευση του μελιού κατά τη διάρκεια ισχυρής ανθοφορίας….155
Η κληρονομικότητα…..156
Ύπαρξη μεγάλου αριθμού νεαρών μελισσών και η παρουσία πολλών κηφήνων….157
Έλλειψη επαρκούς αερισμού – Υψηλή θερμοκρασία – Παρατεταμένη κακοκαιρία κατά τη διάρκεια της μεγάλης ανθοφορίας…..157
Εμπόδια που παρεμβάλλονται στην εξάπλωση του γόνου….159
Περίπτωση αντικατάστασης της βασίλισσας κατά την εποχή της σμηνουργίας….160
Συμπέρασμα….160
Κεφάλαιο Ι: Σύγχρονες μέθοδοι εντατικής εκμετάλλευσης
Περιγραφή της εαρινής ανάπτυξης του μελισσιού….162
Ποιες είναι οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται;….162
Εφαρμογή εντατικών μεθόδων στη νομαδική μελισσοκομία…..189
Κεφάλαιο ΙΑ: Βασιλοτροφία
Τεχνητή εκτροφή βασιλισσών…193
Σπουδαιότητα της ανανέωσης των βασιλισσών….193
Κάτω από ποιες συνθήκες ανατρέφουν οι μέλισσες φυσιολογικά βασίλισσες;…..194
Ποιος είναι ο λόγος της τεχνητής παραγωγής βασιλισσών;….197
Ποιες είναι οι ευνοϊκές συνθήκες για την παραγωγή εκλεκτών βασιλικών κελιών;….197
Ο παράγοντας του κηφήνα στη βασιλοτροφία….198
Η τεχνητή γονιμοποίηση της βασίλισσας….200
Σύγχρονες μέθοδοι τεχνητής παραγωγής βασιλικών κελιών…..202
Βασιλοτροφία μεγάλης κλίμακας – Μέθοδοι Πρίτσαρντ και Τζέι Σμιθ….210
Μέθοδος αυτόματης ανανέωσης των βασιλισσών….218
Μέθοδος αυτόματης ανανέωσης Χ. Δημοπούλου….219
Αυτόματη ανανέωση στη νομαδική μελισσοκομία….220
Εισαγωγή των βασιλισσών….220
Ράτσα….223
Κεφάλαιο ΙΒ: Ο βασιλικός πολτός
Ο βασιλικός πολτός, τροφή των μελισσών….225
Ιδιότητες του βασιλικού πολτού….225
Συστατικά και αξία του βασιλικού πολτού….225
Η αντίδραση εκ μέρους των επιστημόνων….227
Οι νεότερες έρευνες για την ωφελιμότητα του βασιλικού πολτού….228
Ποιος είναι ο ορθός τρόπος διαφήμισης του βασιλικού πολτού;….229
Πως παράγεται ο βασιλικός πολτός που προορίζεται για το εμπόριο;….229
Συλλογή και διατήρηση του βασιλικού πολτού….230
Διάθεση του βασιλικού πολτού….230
Χρησιμοποίηση του βασιλικού πολτού….231
Το μέλλον του βασιλικού πολτού….231
Κεφάλαιο ΙΓ: Τροφοδότηση
Σκοπός της τροφοδότησης….233
Με τι πρέπει να τροφοδοτούμε;….234
Πως παρασκευάζεται το σιρόπι ζάχαρης;…..234
Σταφυλοζάχαρη – Θρεψίνη…..235
Ζαχαροζύμαρο – Κάντιο….235
Τροφοδότες…..237
Τροφοδότηση στην ύπαιθρο….244
Ποιες οι περιπτώσεις τροφοδότησης;…..244
Τι πρέπει να αποφεύγετε κατά την τροφοδότηση;…..251
Κεφάλαιο ΙΔ: Διαχείμαση
Σπουδαιότητα της καλής διαχείμασης….253
Πως ζουν οι μέλισσες το χειμώνα;….253
Κανόνες της κανονικής διαχείμασης….254
Τρόποι Διαχείμασης…..259
Κεφάλαιο ΙΕ: Μελισσοκομικά φυτά
Θυμάρι….261
Ρίγανη και θρούμπι….266
Τσάι του βουνού….266
Εσπεριδοειδή….266
Κουμαριά….267
Ρείκι (κισσούρι, τσάρο)….267
Πεύκο και έλατο….267
Τεχνητή βοσκή…..269
Κεφάλαιο ΙΣΤ: Το μέλι
Ποια είναι η πηγή του μελιού;…..271
Σύσταση του μελιού….271
Ποικιλίες μελιού…..272
Τι επηρεάζει την ποιότητα του μελιού;…..273
Περιποίηση του μελιού από το μελιτοεξαγωγέα….274
Περιποίηση του μελιού εγχώριων κυψελών….277
Ανάμειξη ποιοτήτων (χαρμάνι)….277
Είναι δυνατός ο τεχνητός αρωματισμός του μελιού;….278
Συσκευασία του μελιού….279
Ζαχάρωμα του μελιού….279
Πώληση του μελιού….280
Κεφάλαιο ΙΖ: Λεηλασία
Ποιοι είναι οι λόγοι της λεηλασίας;….283
Πώς να αποφεύγουμε τη λεηλασία;….283
Πως εξελίσσετε συνήθως η λεηλασία;…..284
Μέτρα κατά της λεηλασίας…..285
Λεηλασία κατά τον τρύγο….286
Λεηλασία κατά την τροφοδότηση….287
Προφυλακτήρας κατά της λεηλασίας….287
Προφύλαξη των παραφυάδων κατά της λεηλασίας…..288
Λεηλασία των ορφανών….288
Κεφάλαιο ΙΗ: Εχθροί των μελισσών
Σφήκες….289
Βιολογία….291
Μεγάλος κηρόσκορος….294
Μικρός κηρόσκορος….296
Μικρό σκαθάρι της κυψέλης – Αεθίνα….297
Νεκροκεφαλή ή Αχερώντια….298
Κεφάλαιο ΙΘ: Ασθένειες των μελισσών
Ασθένειες του γόνου…..299
Αμερικάνικη σήψη….299
Ευρωπαϊκή σήψη….302
Παρασηψηγονία….304
Σακόμορφη σήψη….304
Ασκοσφαίρωση….305
Ασπεργίλλωση…..307
Έλεγχος ανθεκτικότητας για τις ασθένειες του γόνου….307
Οι ασθένειες των ενηλίκων μελισσών….308
Βαρροϊκή ακαρίαση….308
Τραχειακή ακαρίαση….319
Νοσεμίαση….321
Μελισσόψειρα….326
Σενοταίνια…..326
Ιώσεις….328
Νόσος του Μάη…..329
Μελανή Νόσος….330
Δυσεντερία….331
Κεφάλαιο Κ: Μυστικά της τέχνης
Μερικοί κανόνες για το άνοιγμα της κυψέλης….333
Σημειωματάριο του μελισσοκόμου….334
Πως βρίσκουμε εύκολα τη βασίλισσα;….335
Πίνακας ανάπτυξης των σκουληκιών των μελισσών…..336
Νιτρικό αμμώνιο…..336
Ένωση σμηνών….338
Ενδυνάμωση αδύνατων μελισσιών….338
Θανατηφόρος περίσφιξη της βασίλισσας….339
Περθενογόνες εργάτριες….339
Πολλά αυγά μέσα σε κελιά εργατριών….340
Πότε χτίζουν οι μέλισσες κηρήθρες με κελιά εργατριών;…..341
Αυτόματη εκκένωση των πατωμάτων κατά τον τρύγο….341
Πως δεν σπάνε οι νέες κηρήθρες στο μελιτοεξαγωγέα;…342
Απλός τρόπος διαφυγής των φυλακισμένων μελισσών…342
Εύκολη διάγνωση της αμερικάνικης σήψης του γόνου….343
Πως καταπολεμάτε η μελισσόψειρα;…..344
Μαρκάρισμα της βασίλισσας….344
Είναι ανάγκη να προσαρμόζουμε το σύρμα στις τεχνικές κηρήθρες;…..344
Απλός και αποτελεσματικός τρόπος διαχείμασης σε εύκρατα κλίματα….345
Λάσπη…..345
Πώς να αποφεύγετε τα τσιμπήματα….345
Νερό για τις μέλισσες…346
Κεφάλαιο ΚΑ: Ευκολίες και ανέσεις του μελισσοκόμου
Καλό καπνιστήρι….347
Καλή προσωπίδα….347
Καλό εργαλείο ανοίγματος….348
Βούρτσα….348
Σκαμνί….348
Εργαλεία….348
Φόρμα….348
Χειράμαξα…..349
Ανταλλακτικά….349
Διάφραγμα βασίλισσας….349
Κάθετα διαφράγματα….349
Αμμωνία…..350
Τι πρέπει να έχετε πάντα μαζί σας;….350
Φορητό παράπηγμα….350
Καθαροί διάδρομοι….351
Σκιά στο μελισσοκομείο….352
Κεφάλαιο ΚΒ: Λάθη του μελισσοκόμου
Εκλογή της μελισσοκομίας ως επαγγέλματος…353
Κυψέλη μικρής χωρητικότητας…..353
Πολλά συστήματα κυψέλης στο μελισσοκομείο….354
Μην αργοπορείτε τις παραγγελίες κυψελών και άλλων ειδών….354
Μεγάλη αύξηση….354
Αδύνατα μελίσσια…..354
Χρονιά από χρονιά διαφέρει….354
Σύμπτυξη…..355
Φυσική αντικατάσταση της βασίλισσας….355
Ελαττωματικές κηρήθρες….355
Τροφοδότηση….355
Ενδυνάμωση των αδυνάτων….355
Ανεπαρκείς χειμερινές προμήθειες….356
Αραίωση του γόνου….356
Πρόωρος τρύγος….356
Εφευρέτες μελισσοκόμοι….357
Γνώθι σ’ αυτόν….357
Κεφάλαιο ΚΓ: Βιολογική μελισσοκομία
Οι αρχές της βιολογικής μελισσοκομίας….359
Υποχρεώσεις του παραγωγού της βιολογικής μελισσοκομίας….361
Οι δυσκολίες της βιολογικής μελισσοκομίας….361
Κεφάλαιο ΚΔ: Βιβλιογραφία
Μελισσοκομικά συγγράμματα στην ελληνική γλώσσα….362
Μελισσοκομικά συγγράμματα στην αγγλική γλώσσα…363
Φυλλάδια που εκδόθηκαν από το υπουργείο Γεωργίας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής….364
Μελισσοκομικά συγγράμματα στη γαλλική γλώσσα….364
Μελισσοκομικά περιοδικά….365
